Floor Koomen (59) “Het lesgeven aan mediamakers uit Afrikaanse sloppenwijken heeft mijn hart gepakt”

Foto’s door: Judy Maina Powers

Dertig jaar lang werkt de 59-jarige Floor Koomen voor de publieke omroep en als freelancer bij andere omroepen, waar hij programmamanager en eindredacteur is, maar ook kinder- en jeugdprogramma’s maakt. De laatste twaalf jaar zet hij bij de EO de afdeling documentaires op, waarin hij zijn passie ontdekt. Wanneer hij stopt met dit werk besluit hij zich in 2019 een vol jaar als vrijwilliger te wijden aan het begeleiden van jonge mediamakers uit de sloppenwijken en andere achtergestelde gebieden van met name Nairobi en Mombasa. “Zodat zij ook de kans krijgen hun verhaal te vertellen, want dat zijn de verhalen die gehoord moeten worden.”

Lessen in de openlucht

Hoewel 2019 het jaar markeert dat Floor zijn tijd volledig wil gaan wijden aan het coachen van deze doelgroep, is het niet voor het eerst dat hij in Afrika met mediamakers bezig is. Gedurende zijn loopbaan bij de omroep grijpt hij vanaf 2008 iedere gelegenheid aan om naar het continent af te reizen en trainingen in media maken te geven. Daarbij maakt hij gebruik van een zelf ontwikkelde methode voor laaggeletterden, waarbij zij leren welke stappen ze moeten zetten om verder te komen in het maken van media in de vorm van video.

“Dit online boek voor mediamakers combineer ik met een cursus storytelling, waarin ik mijn ervaring als schrijver (Floor is auteur van het boek Soms in Afrika), programma- en documentairemaker en eindredacteur deel. Toen ik bedacht dat ik mij een jaar lang wilde inzetten voor de ontwikkeling van collega filmmakers in Afrika kwam corona al gauw om de hoek kijken. Om toch te kunnen blijven coachen vonden de lessen noodgedwongen plaats op mijn balkon, met slechts een klein groepje deelnemers. Het lesgeven heeft echt mijn hart gepakt en inmiddels heeft het ook een behoorlijke vlucht genomen, want samen met een aantal andere makers heb ik het programma cinemAfrika opgezet. Dit is een programma dat mediamakers uit Afrika, die vaak niet eens de kans hebben gehad op basisonderwijs, ondersteunt met coaching, workshops, samenwerkingsverbanden en door middel van filmfestivals de kans geeft om hun verhaal te vertellen én te leren om beter te worden in het maken van media, zodat ze er een inkomen mee kunnen verdienen.”

Wij woonden in een lemen huis

De band die Floor met Afrika heeft gaat terug naar zijn jeugd. “Ik had een avontuurlijke moeder, die mij voor het eerst meenam naar Kenia toen ik zeven jaar was. We hebben hier toen zo’n vier jaar gewoond. Mijn ouders hadden beiden een groot hart en waren betrokken bij sociale projecten, dus ik heb het niet van vreemd. Hoewel ik naar een internationale, oftewel dure, school ging, woonden we niet in een ‘blanken compound’, maar in een lemen huis in een Afrikaans dorp waar geen toeristen kwamen. Wat mij het meest is bijgebleven van die tijd, is dat ik speelde met Afrikaanse kinderen in de bush en dat ik het vee moest hoeden; een groep geiten en schapen, en één koe. Ik ging ook regelmatig naar het strand, waar ik nu ook vlakbij woon. Alleen toen was het nog puur natuur en nu vind je hier hotels. Het was pas later, toen ik terugkwam om trainingen in film en media te geven in de sloppenwijken en daar ook verbleef, dat ik de armoede echt zag. Niet alleen de armoede, maar vooral het onrecht wat uit die armoede voortkomt.”

Armoede heeft vele gezichten

“In Europa vinden wij het armoedig als mensen in schamele hutjes wonen. Maar zo bouwen ze hier gewoon hun woningen; met hout, leem en vroeger met palmtakken. Dat is nog een duurzame constructie ook, en het is, mijns inziens, niet waar het probleem zit. Armoede heeft vele gezichten. Armoede is dat je niet naar school kunt gaan omdat het geld kost, dat je niet naar de dokter kunt omdat je dat niet kunt betalen, en dat je geen middelen hebt om een dienst te kunnen kopen van de overheid zoals de aansluiting van een waterput of het halen van een rijbewijs. Met name de corruptie van de overheid zorgt ervoor dat mensen geen toegang hebben tot de dingen waar ze recht op hebben en die je ook nodig hebt om een menswaardig leven te leiden, zoals water, elektriciteit en gezondheidszorg.”

Afrikanen vind ik echt helden

“Rondkomen in Kenia is voor veel mensen ontzettend moeilijk. Vooral jongeren hebben geen perspectief. 60% van de Kenianen verdient een inkomen onder de drie euro per dag en het leven in Kenia is vrij duur. Ik vind het dan ook begrijpelijk dat dit leidt tot kruimeldiefstal en alcohol- en drugsmisbruik. In mijn optiek zijn Afrikanen juist echte helden, zoals ze zich staande weten te houden in zo’n armoedige situatie met een corrupte overheid en politie die je op elk moment staande kan houden om een zogenaamde overtreding te verzinnen en je daar vervolgens voor laat betalen. Mijn drijfveren om mij in te zetten voor cinemAfrika zijn niet alleen mijn ouders die mij dat hebben voorgeleefd, maar ik kan het ook gewoon niet uitstaan dat er mensen zijn die zo’n onmenswaardig leven moeten leiden, terwijl we allemaal van gelijke waarde zijn. Daarom ben ik ook medeoprichter van Stichting SAM (Single African Mothers); een stichting die alleenstaande moeders in Kenia en Oeganda naar een menswaardig bestaan helpt.”

CinemAfrika en Sam

Voor Afrikaanse talenten uit de sloppenwijken is het lastig om een stap verder te komen. Middelen zijn schaars en ook ontbreekt het aan goede educatie waardoor de kwaliteit van de mediaproducties, vanuit Europees perspectief, achterblijven. Hierdoor worden de geproduceerde films vaak niet gekocht of voldoende bekeken en is het voor een maker moeilijk om impact uit te oefenen en een waardig inkomen te vergaren. CinemAfrika ondersteunt makers om hun verhaal toch de wereld in te krijgen. Zo werd bijvoorbeeld de korte docu Kippen voor Kimaru gemaakt en de documentaire Dusty Bin Dreams en worden er FilmMakersFestivals georganiseerd waar les wordt gegeven en filmmakers samengebracht worden zodat zij hun krachten kunnen bundelen en elkaar sterker maken. Zo’n filmfestival hoopt Floor ook nog te kunnen organiseren in vluchtelingenkamp Kakuma in het noorden van Kenia. De droom is om steeds verder uit te breiden, met meerdere docenten en makers, en uiteindelijk een nationaal filmfestival te organiseren.

Met de Stichting SAM worden alleenstaande moeders geholpen om zelfredzaam te worden en hun eigen leven en dat van hun kinderen te verbeteren, bijvoorbeeld door met een klein fonds een mini kippenfokkerij te regelen voor een moeder. Daarmee kan ze in haar eigen levensonderhoud voorzien. Ook het helpen met scholing, zodat moeders leren lezen en schrijven kan onderdeel zijn van Stichting SAM. Bij elke moeder die SAM helpt wordt gekeken waar haar kracht ligt, of dat nou koken of fotografie is, en wordt zij gestimuleerd daar gebruik van te maken.

Ik wil dat dit doorgaat als ik er niet meer ben

Floor verblijft momenteel voor enkele maanden in een huis vlakbij het strand aan de Indische Oceaan. In Kenia voelt hij zich mogelijk nog meer thuis dan in Nederland. “Mijn gezondheid laat te wensen over; ik heb een heftige vorm van reuma en daarbij diabetes. Met cinemAfrika doe ik wat ik heel graag doe, maar niet met de snelheid waarmee ik het zou willen doen. Slechts enkele uren per week lukt het mij om lokale mensen te coachen. Toch heeft het klimaat hier zo’n gunstig effect op mijn gezondheid dat ik hier maar enkele keren per maand pijnmedicatie hoef te nemen, waar ik dat in Nederland op dagelijkse basis nodig had. Ondanks deze beperkingen werd onlangs ons tweede FilmMakersFestival georganiseerd in Mombasa. Ik vond het deze keer zo gaaf om te zien dat deelnemers die eerder mijn lessen hebben gevolgd, tijdens het festival in mijn voetsporen traden als instructeur. Ik heb ook niet het eeuwige leven en ik wil dat dit doorgaat als ik er niet meer ben. Dit was een hele mooie stap in de goede richting.”

Kennis delen hoort bij het ouder worden

“Ik vind ook dat dit bij je ontwikkeling hoort, als je ouder wordt. Dat je de kennis en ervaring die jij hebt opgedaan in de veertig jaar dat je in jouw werkveld hebt mogen werken, weer door mag geven. In mijn geval aan collega’s die niet eens in de gelegenheid werden gesteld om de lagere school af te maken. Als ik dan zie hoe filmmakers hun verhaal weten te vertellen en hoe hun producties groeien, dan ben ik zo gelukkig dat ik daar een bijdrage aan heb mogen leveren. Geven klinkt altijd zo altruïstisch, maar geven is eigenlijk hetzelfde als ontvangen. Het geeft mij een enorme voldoening dat ik mijn kennis en ervaring mag delen met mensen die daar anders geen enkele toegang toe zouden hebben. Iedereen kan dat ook gewoon doen, op zijn manier. Dat zit hem in hele kleine dingen zoals het delen van een glimlach, of een praatje maken met een alcoholist op het bankje in je dorp of op het station. Of dat nou je tijd of aandacht is, of jouw handigheid met een kwast, je kunt altijd iets geven, ook al denk jij zelf van niet.”

Ben jij filmmaker en wil jij ook graag je kennis delen en een bijzondere ervaring opdoen, of wil je op een andere manier bijdragen aan cinemAfrika? Neem dan eens een kijkje op de website om te zien wat jij zou kunnen doen.

 

 

 

 

 

Deel dit artikel

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top